Tổng công ty Lương thực Miền Bắc là doanh nghiệp nhà nước hạng đặc biệt được thành lập theo Quyết định số 312/TTg ngày 24/05/1995 của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở tổ chức lại các doanh nghiệp thuộc Tổng Công ty Lương thực Trung ương I và các doanh nghiệp Lương thực thuộc các tỉnh từ Thừa Thiên - Huế trở ra. Ngày 25/06/2010, Thủ tướng đã ban hành Quyết định số 982/QĐ- TTg chuyển Công ty mẹ - Tổng công ty Lương thực miền Bắc thành công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp.

Là doanh nghiệp có lĩnh vực kinh doanh chính là lương thực, nông sản và muối. Hiện nay, Tổng công ty có 28 đơn vị thành viên hạch toán độc lập đã được cổ phần hóa là các công ty con; 07 công ty liên kết và 03 Công ty liên doanh với nước ngoài (Malaysia, Singapore, Irac). Phần lớn các đơn vị thành viên của Tổng công ty có trụ sở chính tại các tỉnh phía Bắc. Tuy nhiên, để đảm bảo nguồn hàng cung ứng cho xuất khẩu và tiêu thụ trong nước, Tổng công ty đã thành lập 09 chi nhánh của Tổng công ty đóng tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Bên cạnh tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh, Vinafood 1 còn tham gia tích cực vào công tác phòng chống thiên tai, thông qua việc dự trữ nguồn hàng và kịp thời cung ứng lương thực cho các địa phương bị thiên tai bão lũ, theo yêu cầu chỉ đạo của Chính phủ, góp phần bảo đảm an ninh lương thực quốc gia. Vinafood 1 luôn chú trọng kinh doanh phục vụ thị trường nội địa, mỗi năm tiêu thụ 1-1,5 triệu tấn gạo. Vinafood 1 luôn chủ động chuẩn bị lượng gạo dự trữ lưu thông 300-400 ngàn tấn tại các địa bàn trọng điểm.